Adıyaman’ın Coğrafi Yapısı

Adıyaman ili Ortada Fırat bölümü içerisinde bulunur. Eskiyen coğrafyacı ve tarihçilere göre: Güneyde Arap Yarımadasından, Kuzeyde Toros Sıradağları’na gerçek uzanan Arap çöllerinin bittiği yerde, Toros sıra dağlarının eteklerinde randımanlı topraklar bulunmaktadır. Arap çöllerini kuzeyden bir ay benzeri saran bu topraklara binlerce seneden beri ‘Bereketli Hilal’ ismi verilmiştir. Ortadoğu ülkelerinin merkezinde bulunan ‘Bereketli Hilal’ topraklarında Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarından iştirak eden anne siyah yöntemleri birbirlerini kesmektedir. Tarih süresince ‘Bereketli Hilal’ Bölgesi anne ticaret yollarının kavşak noktalarında, kocaman ticaret ve endüstri illeri doğmuş, büyümüş, yıkılmış ve yerlerine yenileri kurulmuştur. ‘Bereketli Hilal’ bölgesinin bir parçası sayılan Ortada Fırat Kısmının şehirlerinde meydana iştirak eden Adıyaman şehri, ‘Bereketli Hilal’ bölgesinin en üst hududunu oluşturmaktadır. Adıyaman ili uyumlu coğrafi nitelikleri böylelilikle tarihinin her çağında kişilerin yaşamayı seçim ettikleri bir yerleşim bölgesi olmuştur.

Yeryüzü Şekilleri:

Adıyaman ‘in Kuzeyindeki kesimi torosların uzantısı meydana iştirak eden Malatya dağlarıyla çevrilidir. Çelikhan, Gerger ve Tut İlçelerinin arazilerinin çoğu dağlıktır.

İlin belli başlı dağları; Akdağ, Dibek, Ulubaba, Gördük, Nemrut, Bozdağ ve Karadağdır. Güneye inildikçe ova kalifiye araziler başlar. Kahta, Samsat, Keysun ve Pınarbaşı ovaları ilin mühim ovalarıdır.
Bitki Örtüsü:

Adıyaman ili Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri içinde köprü vazifesi gören bir şehirdir. Üstelik kısmen Akdeniz Bölgesinin özelliklerini de taşır. Bu sebeple nebat örtüsü de bu üç bölgenin özelliklerini taşımaktadır. Yüksek rakımlı yerler çoğunlukla meşe ağaçlarıyla kaplanmış olmakla beraber, su ve toprak erozyonu sebebi ile çıplak duruma gelmiş araziler de mevcuttur. Yaz mevsiminin uzunca ve kurak geçmesi böylelilikle orman içi nebat örtüsü yok denecek civarı yetersizdir. Tarım gerçekleşmeyen alanlar çayır, mera, yabani ağaçlar ve makilerle kaplıdır.Rakım yükseldikçe ağaç türleri değişmekte bir takım bölgelerde meşeliklere görmek olası olmaktadır.Doğan, şahin, baykuş, keklik benzeri yabani kuş türleri yakınında tavşan, tilki, çakal benzeri yaban hayvanları da Adıyaman il hudutları içerisinde hayata alanlarına sahiptirler.

Akarsular :

Adıyaman şehrinin mühim sayılabilecek akarsuları :

Çakal Çayı (37.5 km.), Kalburcu Çayı, Eğriçay (32 km.}, Besni Akdere Çayı (59 km.) Keysun Çayı (45 km..), Birimşe Çayı (35 km.), Şepker Çayı, Çat Deresi, Gürlevik Deresi ve Halya Deresi (41 km.)

Fırat Nehri: İlin en mühim akarsuyu-dur. Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri ile sınırı oluşturur. İl içerisinde bulunan uzunluğu 180 km. dir. Kâhta, Kalburcu ve Göksu Çayları nehrin başlıca kollarıdır.

Kahta Çayı: Çelikhan yöresindeki Bulam, Abdülharap ve Recep sularını toplayıp Cendere Köprüsünden geçtikten ardından Eskiyen Kahta ve Alut Arazisinde biriken dağ sularını da alarak Fırat Nehri’ne karışır (45.5 km).

Göksu Çayı: Kahramanmaraş ili sınırlarından çıkar. Erkenek, Tut.ve Akdere kadar geçer. Sofraz suyunu da aldıktan ardından Gümüşkaya’nın batısında Fırat Nehrine karışır. İI sınırlan içerisinde bulunan uzunluğu 90 km. ‘dir

Sofraz Çayı: Besni kazası Toklu Köyü kadar çıkar. Hacıhalil Köyü yakınlarında Keysun Suyu’nu alarak Akdere dolaylarında Göksu Çayı’na karışır. İl hudutları içerisinde bulunan uzunluğu 51 km.’dir.

Ziyaret Çayı: Kaynağını Cebel ve Zey Köyleri sularından alarak ipekli Köyü dolaylarında Atatürk Barajı Gölü’ne karışır.

Ovalar:

Ova Adı	Bulunduğu Yer	Yüzölçümü (Km2)	Yüzölçümüne Oranı (%)	Yükseklik (m)
Kahta Ovası	Kahta	832	11,0	600-700
Keysun Ovası	Besni	306	4,0	600-700
Inekli Ovası	Gölbaşı	45	0,5	550-650
Pınarbaşı Ovası	Çelikhan	13	0,1	1450-1550