Adıyaman’ın CoÄŸrafi Yapısı

Adıyaman ili Ortada Fırat bölümü içerisinde bulunur. Eskiyen coÄŸrafyacı ve tarihçilere göre: Güneyde Arap Yarımadasından, Kuzeyde Toros SıradaÄŸları’na gerçek uzanan Arap çöllerinin bittiÄŸi yerde, Toros sıra daÄŸlarının eteklerinde randımanlı topraklar bulunmaktadır. Arap çöllerini kuzeyden bir ay benzeri saran bu topraklara binlerce seneden beri ‘Bereketli Hilal’ ismi verilmiÅŸtir. OrtadoÄŸu ülkelerinin merkezinde bulunan ‘Bereketli Hilal’ topraklarında Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarından iÅŸtirak eden anne siyah yöntemleri birbirlerini kesmektedir. Tarih süresince ‘Bereketli Hilal’ Bölgesi anne ticaret yollarının kavÅŸak noktalarında, kocaman ticaret ve endüstri illeri doÄŸmuÅŸ, büyümüş, yıkılmış ve yerlerine yenileri kurulmuÅŸtur. ‘Bereketli Hilal’ bölgesinin bir parçası sayılan Ortada Fırat Kısmının ÅŸehirlerinde meydana iÅŸtirak eden Adıyaman ÅŸehri, ‘Bereketli Hilal’ bölgesinin en üst hududunu oluÅŸturmaktadır. Adıyaman ili uyumlu coÄŸrafi nitelikleri böylelilikle tarihinin her çağında kiÅŸilerin yaÅŸamayı seçim ettikleri bir yerleÅŸim bölgesi olmuÅŸtur.

Yeryüzü Şekilleri:

Adıyaman ‘in Kuzeyindeki kesimi torosların uzantısı meydana iÅŸtirak eden Malatya daÄŸlarıyla çevrilidir. Çelikhan, Gerger ve Tut Ä°lçelerinin arazilerinin çoÄŸu daÄŸlıktır.

İlin belli başlı dağları; Akdağ, Dibek, Ulubaba, Gördük, Nemrut, Bozdağ ve Karadağdır. Güneye inildikçe ova kalifiye araziler başlar. Kahta, Samsat, Keysun ve Pınarbaşı ovaları ilin mühim ovalarıdır.
Bitki Örtüsü:

Adıyaman ili Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri içinde köprü vazifesi gören bir şehirdir. Üstelik kısmen Akdeniz Bölgesinin özelliklerini de taşır. Bu sebeple nebat örtüsü de bu üç bölgenin özelliklerini taşımaktadır. Yüksek rakımlı yerler çoğunlukla meşe ağaçlarıyla kaplanmış olmakla beraber, su ve toprak erozyonu sebebi ile çıplak duruma gelmiş araziler de mevcuttur. Yaz mevsiminin uzunca ve kurak geçmesi böylelilikle orman içi nebat örtüsü yok denecek civarı yetersizdir. Tarım gerçekleşmeyen alanlar çayır, mera, yabani ağaçlar ve makilerle kaplıdır.Rakım yükseldikçe ağaç türleri değişmekte bir takım bölgelerde meşeliklere görmek olası olmaktadır.Doğan, şahin, baykuş, keklik benzeri yabani kuş türleri yakınında tavşan, tilki, çakal benzeri yaban hayvanları da Adıyaman il hudutları içerisinde hayata alanlarına sahiptirler.

Akarsular :

Adıyaman şehrinin mühim sayılabilecek akarsuları :

Çakal Çayı (37.5 km.), Kalburcu Çayı, Eğriçay (32 km.}, Besni Akdere Çayı (59 km.) Keysun Çayı (45 km..), Birimşe Çayı (35 km.), Şepker Çayı, Çat Deresi, Gürlevik Deresi ve Halya Deresi (41 km.)

Fırat Nehri: İlin en mühim akarsuyu-dur. Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri ile sınırı oluşturur. İl içerisinde bulunan uzunluğu 180 km. dir. Kâhta, Kalburcu ve Göksu Çayları nehrin başlıca kollarıdır.

Kahta Çayı: Çelikhan yöresindeki Bulam, Abdülharap ve Recep sularını toplayıp Cendere Köprüsünden geçtikten ardından Eskiyen Kahta ve Alut Arazisinde biriken daÄŸ sularını da alarak Fırat Nehri’ne karışır (45.5 km).

Göksu Çayı: KahramanmaraÅŸ ili sınırlarından çıkar. Erkenek, Tut.ve Akdere kadar geçer. Sofraz suyunu da aldıktan ardından Gümüşkaya’nın batısında Fırat Nehrine karışır. Ä°I sınırlan içerisinde bulunan uzunluÄŸu 90 km. ‘dir

Sofraz Çayı: Besni kazası Toklu Köyü kadar çıkar. Hacıhalil Köyü yakınlarında Keysun Suyu’nu alarak Akdere dolaylarında Göksu Çayı’na karışır. Ä°l hudutları içerisinde bulunan uzunluÄŸu 51 km.’dir.

Ziyaret Çayı: Kaynağını Cebel ve Zey Köyleri sularından alarak ipekli Köyü dolaylarında Atatürk Barajı Gölü’ne karışır.

Ovalar:

Ova Adı	Bulunduğu Yer	Yüzölçümü (Km2)	 Yüzölçümüne Oranı (%)	Yükseklik (m)
Kahta Ovası	Kahta	832	11,0	600-700
Keysun Ovası	Besni	306	4,0	600-700
Inekli Ovası	Gölbaşı	45	0,5	550-650
Pınarbaşı Ovası	Çelikhan	13	0,1	1450-1550